Sinh viên là lực lượng quan trọng trong xây dựng và phát triển đất nước, với mỗi thời kỳ lịch sử của đất nước thế hệ sinh viên đều đóng vai trò vô cùng quan trọng. Và trong thời kỳ hội nhập quốc tế sâu rộng, cuộc cách mạng công nghệ 4.0 phát triển mạnh mẽ như hiện nay thì việc rèn luyện tư tưởng, đạo đức đúng đắn cho sinh viên phải được quan tâm nhiều hơn. Vì vậy, trong phạm vi bài chia sẻ dưới đây Luật Minh Khuê xin chia sẻ tới các bạn những nội dung xoay quanh vấn đề Sinh viên học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức Chủ tịch Hồ Chí Minh năm 2023!
1. Tại sao sinh viên cần phải học tập và làm theo tấm gương tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh
Sinh viên là những bạn trẻ thường trong độ tuổi từ 18- 22 tuổi, có thể nói đây là độ tuổi mà các bạn được trải nghiệm một môi trường rộng lớn hơn, phạm vi xã hội tiếp xúc rộng hơn vì vậy đây cũng chính là giai đoạn để giúp sinh viên trưởng thành về suy nghĩ, hình thành lối sống, quan điểm, thế giới quan về bản thân và thế giới xung quanh. Bên cạnh đó, sinh viên còn là đội ngũ trí thức tương lai đặc biệt quan trọng của nước nhà, là đội ngũ đông đảo xây dựng đất nước phát triển, hội nhập sâu rộng. Do vậy, việc học tập tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, nhất là trong thời kỳ hiện nay khi đất nước đang đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, gắn liền với phát triển kinh tế tri thức, hội nhập vào đời sống toàn cầu hiện đại.
Mặt khác, thông qua việc học tập nghiên cứu tư tưởng và đạo đức Hồ Chí Minh, sinh viên còn được bồi dưỡng, củng cố thêm những quan điểm và lập trường cách mạng trên nền tảng chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; kiên định và làm tốt hơn những nhiệm vụ để thực hiện mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; chủ động, tích cực phê phán đấu tranh những quan điểm sai trái, lệch lạc, bôi nhọ chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chính sách của Đảng của Nhà nước; đồng thời biết vận dụng những quan điểm của chủ nghĩa Mác Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh vào giải quyết các vấn đề đặt ra trong thực tiễn.
Mặt khác, thông qua việc học tập nghiên cứu tư tưởng và đạo đức Hồ Chí Minh, sinh viên còn được bồi dưỡng, củng cố thêm những quan điểm và lập trường cách mạng trên nền tảng chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; kiên định và làm tốt hơn những nhiệm vụ để thực hiện mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; chủ động, tích cực phê phán đấu tranh những quan điểm sai trái, lệch lạc, bôi nhọ chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chính sách của Đảng của Nhà nước; đồng thời biết vận dụng những quan điểm của chủ nghĩa Mác Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh vào giải quyết các vấn đề đặt ra trong thực tiễn.
Ngoài ra tư tưởng của Hồ Chí Minh còn là sự kết hợp giữa đạo đức truyền thống, nét đẹp tinh hoa của dân tộc với tinh hoa đạo đức của nhân loại, sự hài hòa giữa phương Đông với phương Tây. Do đó, Người đánh giá cao đạo đức truyền thống dân tộc, đó là những đức tính sống có tình nghĩa, thủy chung, có nhân có đức, có trước sau, biết trung, biết hiếu và không ngừng học hỏi, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại.
Một số quan điểm mới, tiến bộ về đạo đức, tư tưởng của Người được cụ thể hóa trong những câu nói là kim chỉ nam cho bao thế hệ:
- “Những người trong các công sở đều có nhiều hoặc ít quyền hành. Nếu không giữ đúng Cần, Kiệm, Liêm, Chính thì dễ trở nên hủ bại, biến thành sâu mọt của dân”.
- “Đạo đức cũ như người đầu ngược xuống đất chân chổng lên trời. Đạo đức mới như người hai chân đứng vững được dưới đất, đầu ngẩng lên trời”.
- “Bọn phong kiến ngày xưa nêu ra cần, kiệm, liêm, chính, nhưng không bao giờ làm mà lại bắt nhân dân phải tuân theo để phụng sự quyền lợi cho chúng. Ngày nay ta đề ra cần, kiệm, liêm, chính cho cán bộ thực hiện làm gương cho nhân dân theo để lợi cho nước, cho dân”.
- “Thiếu một mùa thì không thành trời. Thiếu một phương thì không thành đất, thiếu một đức, thì không thành người”.
- “Nói chung thì các dân tộc phương Đông đều giàu tình cảm, và đối với họ một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”.
3. Sinh viên học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh 2023
3.1. Học tập và làm theo tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
Xuất phát từ nhận thức, quan điểm về truyền thống của các dân tộc phương Đông là giàu tình cảm và đạo đức, nên theo Người việc rèn luyện, tu dưỡng đạo đức của mỗi cá nhân đóng vai trò vô cùng quan trọng, nhất là đối với thế hệ trẻ- chủ nhân tương lai của đất nước. Bên cạnh đó, thế hệ trẻ nói chung và sinh viên nói riêng còn là “người nuôi dưỡng cách mạng cho thế hệ lớn tuổi, đồng thời có nhiệm vụ dìu dắt thế hệ thanh niên tương lai.
Mặt khác, Hồ Chí Minh cũng từng khẳng định rằng: “Tuổi trẻ phải có đức và có tài. Có tài mà không có đức thì giống như người anh rất giỏi về kinh tế, tài chính nhưng lại đi xuống dưới, chẳng những không làm được việc gì có lợi cho xã hội mà còn bất lợi cho xã hội. Nếu có đức mà không có tài, như phật thì chẳng hại gì, nhưng cũng chẳng có ích gì cho nhân loại”. Do vậy, việc tu dưỡng, rèn luyện tư tưởng đạo đức đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với mọi sinh viên hiện nay, bởi đức và tài đều phải song hành với nhau thì mới thành một con người toàn diện, giúp ích cho bản thân và đất nước.
Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh vai trò của đạo đức trong đời sống của mỗi cá nhân bằng cách không phân biệt đạo đức cách mạng và đạo đức đời thường, đạo đức cán bộ và đạo đức công dân. Vì thế Người cũng từng nhận xét và chỉ rõ rằng, trong xã hội mỗi người đều có công việc, tài năng khác nhau, có người làm việc to, việc nhỏ nhưng ai giữ được đạo đức cách mạng thì đều là người cao thượng. Do vậy, chỉ khi nào thực hành tốt đạo đức cách mạng trong đời sống hàng ngày thì mỗi cá nhân không chỉ nâng cao, tôn vinh giá trị chính họ mà còn tạo ra sức mạnh nội sinh, giúp họ vượt qua khó khăn thử thách như lời của Người đã viết “có đạo đức cách mạng thì khi gặp khó khăn, gian khổ, thất bại cũng không sợ sệt, rụt rè, lùi bước… khi gặp thuận lợi và thành công cũng vẫn giữ vững tinh thần gian khổ, chất phát, khiêm tốn”.
Đặc biệt tầm quan trọng rèn luyện tư tưởng, đạo đức còn được Hồ Chí Minh tóm tắt trong sáu cái yêu, được trích từ bài phát biểu tại Đại hội sinh viên Việt Nam lần thứ hai (7-5-1958) như sau:
- Yêu Tổ quốc, Yêu như thế nào? Yêu là phải làm sao cho Tổ quốc ta giàu mạnh. Muốn cho Tổ quốc giàu mạnh thì phải ra sức lao động, ra sức tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm.
- Yêu nhân dân: Mình phải hiểu rõ sinh hoạt của nhân dân biết nhân dân còn cực khổ như thế nào, biết chia sẻ những lo lắng, những vui buồn, những công tác nặng nhọc với nhân dân.
- Yêu chủ nghĩa xã hội: Yêu Tổ quốc, yêu nhân dân phải gắn liền với yêu chủ nghĩa xã hội, vì có tiến lên chủ nghĩa xã hội thì nhân dân mình mỗi ngày một no ấm thêm. Tổ quốc mỗi ngày một giàu mạnh thêm.
- Yêu lao động: Muốn thật thà yêu Tổ quốc, yêu nhân dân, yêu chủ nghĩa xã hội thì phải yêu lao động, vì không có lao động thì chỉ là nói suông.
- Yêu khoa học và kỷ luật: bởi vì tiến lên chủ nghĩa xã hội thì phải có khoa học và kỷ luật.
Và để có được những phẩm chất như vậy thì sinh viên phải tự rèn luyện cho mình những đức tính như: trung thành, tận tụy, thật thà, chính trực. Với mình thì phải thực sự “Cần, kiệm, liêm chính, chí công vô tư”: cần cù, siêng năng, chịu khó trong lao động, học tập, làm việc không ỷ lại, lười biếng; tiết kiệm sức lao động, thì giờ, tiền của, tiết kiệm từ cái to đến cái nhỏ “không xa xỉ, không hoang phí, không bừa bãi, không phô trương hình thức”; liêm “không tham địa vị, không tham tiền tài, không tham sung sướng, không tham tâng bốc mình…” và chính là không tà, phải thẳng thắn đúng đắn, với mình không tự cao, với người không nịnh trên, nịnh dưới, dối trá lừa lọc,…Đối với người khác thì yêu thương con người, sống có nghĩa, có tình, dám hy sinh, dám dấn thân để đấu tranh giải phóng con người, tự phê bình và phê bình chân thành, giúp đỡ nhau sửa chữa khuyết điểm. Và bên cạnh đó còn phải có một tinh thần quốc tế trong sáng, xác định rõ ai là bạn? Ai là thù? Và khi làm việc thì “Điều gì phải, thì phải cố làm cho kỳ được, dù là việc nhỏ. Điều gì trái, thì hết sức tránh, dù là một điều trái nhỏ.
3.2. Nội dung học tập theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
– Thực trạng đạo đức lối sống của bộ phận sinh viên hiện nay:
Khi bước vào nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, một làn sóng mới đã ảnh hưởng đến việc hình thành tư tưởng, đạo đức của con người Việt Nam. Đó là nền đạo đức đã phát huy được những giá trị tốt đẹp truyền thống của dân tộc như: yêu nước, yêu thương con người, thủy chung, nghĩa tình, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, đoàn kết,… cùng với đó là sự hội nhập, học hỏi những điều mới của thời đại. Nhờ đó mà đa số sinh viên, học sinh, trí thức vẫn giữ được lối sống lành mạnh, trong sáng, thân thiện, khiêm tốn, cần cù, chịu khó; dũng cảm, vượt khó không ngừng vươn lên trong học tập và cuộc sống, dám đương đầu với khó khăn; dám thử sức với những điều mới, và dám chịu trách nhiệm trước những lời nói và hành động của mình; luôn cố gắng đấu tranh vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Bên cạnh đó, sinh viên cũng bị ảnh hưởng nhất định bởi những yếu tố thời đại, yếu tố du nhập như lối sống thực dụng chạy theo danh lợi, bất chấp đạo đức, không nhận thức được rõ ràng những thông tin, hành động trái chiều, phản động,…điều này đã ảnh hưởng nhất định đến niềm tin, tư tưởng, ý chí, đời sống của sinh viên, trí thức trẻ. Thực tế cho thấy có nhiều sinh viên đã có biểu hiện sống tiêu cực, thiếu trách nhiệm, buông thả bản thân, thờ ơ với gia đình, bất lương, gian lận trong thi cử,…đó là những biểu hiện tiêu cực cần phải được lên án, đẩy lùi.
– Trước thực trạng đó việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức, tư tưởng Hồ Chí Minh là điều vô cùng cần thiết. Bởi hệ tư tưởng và tấm gương đạo đức của Người là một nền đạo đức kiệt xuất, một hệ tư tưởng cho đến nay còn nguyên giá trị, và là sức sống mãnh liệt, là nguồn động viên to lớn không chỉ với thế hệ sinh viên mà còn đối với cả dân tộc Việt Nam, dân tộc trên thế giới. Và dưới đây là một số điều cơ bản về giáo dục, rèn luyện tư tưởng, đạo đức cho sinh viên để thực sự trở thành những chủ nhân tương lai của đất nước, đưa đất nước đi lên, sánh vai với các cường quốc năm châu như Hồ Chủ tịch từng mong mỏi:
- Trung với nước, hiếu với dân, suốt đời đấu tranh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp.
- Siêng năng học tập, tiết kiệm, trung thực, công bằng, không thiên vị, giữ gìn quyền riêng tư trong sáng, lối sống giản dị và tính khiêm tốn phi thường.
- Học tập niềm tin tuyệt đối vào sức mạnh của nhân dân, tôn trọng nhân dân và phải hết lòng, hết sức phục vụ nhân dân, làm cho nhà nước thực sự là của dân, do dân và vì dân.
- Luôn sống nhân hậu, vị tha, yêu thương, đùm bọc sẻ chia với mọi người.
- Có ý chí và nghị lực tinh thần to lớn, quyết tâm vượt qua thử thách, nguy hiểm để đạt được những mục đích sống cao đẹp, hoàn thành thử thách mới, chiến thắng chính mình và trước những thử thách trong cuộc sống.
- Đặc biệt, để xây dựng và hình thành đạo đức tốt thì: nói phải đi đôi với làm; xây phải đi đôi với chống; và đạo đức thì phải được tu dưỡng suốt đời bởi lẽ phải đấu tranh, rèn luyện bền bỉ thì mới thành được.
4. Sinh viên Việt Nam học tập và làm theo lời Bác
4.1. Một số thành tựu đạt được
Sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, địa phương, nhà trường, gia đình cùng với sự nỗ lực của các đoàn thể, hội nhóm như Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Sinh viên Việt Nam,…đã giúp công tác giáo dục đạo đức cho học sinh, sinh viên đạt được những thành tựu nhất định và góp phần đào tạo ra một thế hệ thanh niên vừa hồng vừa chuyên, vừa được rèn luyện về mọi mặt.
Bên cạnh đó, thế hệ trẻ ngày nay cũng năng động hơn, hăng hái tham gia các hoạt động tình nguyện, hoạt động trao đổi thông tin, giao lưu, không ngừng phát huy sức mạnh nội lực để đạt được những thành tích cao. Đa số sinh viên tin vào sức mạnh lãnh đạo của Đảng, không ngừng rèn luyện lối sống có trách nhiệm, và không ngừng nỗ lực, vươn lên để thực hiện ước mơ, hoài bão.
4.2. Vấn đề đặt ra
Bên cạnh những thành tựu đó thì vẫn còn tồn tại những hạn chế, tồn đọng trong công tác học tập, rèn luyện tư tưởng đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh như sau:
- Chưa kết hợp tốt giữa giáo dục đạo đức, văn hóa với giáo dục khoa học, công nghệ và kỹ thuật, nội dung giáo dục chưa thực sự phù hợp với thị trường lao động trong nước.
- Việc hình thành đạo đức cho thanh niên còn mang tính hình thức, kém hiệu quả. Những nội dung cơ bản, quan trọng, cấp bánh vẫn chưa được quan tâm đúng mức đặc biệt là giáo dục đạo đức.
- Phương pháp giáo dục sinh viên còn truyền thống, lạc hậu, chậm đổi mới, chưa thực sự gắn với đời sống xã hội và lao động nghề nghiệp, sự sáng tạo chưa được phát huy ở mức tối đa,…
- Một số bộ phận thanh niên nói chung và sinh viên nói riêng không có chí hướng rõ ràng, chưa hiểu biết đầy đủ về những truyền thống cách mạng của Đảng, của dân tộc, chưa thực sự quan tâm đến tình hình chính trị trong nước và quốc tế, ý thức vươn lên trong học tập còn kém, thậm chí còn bị những kênh truyền thông sai lệch làm lung lay tư tưởng, bị lôi kéo, kích động làm những hành vi trái pháp luật,…
4.3. Nhiệm vụ và giải pháp
Nhiệm vụ và giải pháp là điều cần thiết phải đặt ra không chỉ riêng đối với mỗi cá nhân sinh viên và trách nhiệm của những hội nhóm, đoàn thể, nhà trường, gia đình cũng vô cùng quan trọng. Sự kết hợp giữa yếu tố khách quan và chủ quan như vậy sẽ giúp việc rèn luyện, học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh được hiệu quả và đạt được nhiều thành tựu hơn. Chẳng hạn:
- Với các cơ quan đoàn thể về sinh viên cần phải tích cực tuyên truyền, làm cho sinh viên có nhận thức đúng đắn, đầy đủ về vai trò, ý nghĩa, tầm quan trọng, lợi ích to lớn của tinh thần trách nhiệm, sống và làm việc theo pháp luật, trung thực trong lời nói và hành động, nói đi đôi với làm. Chú ý phát hiện, tuyên dương, nhân rộng các tấm gương điển hình trong thực hành, rèn luyện làm theo tấm gương Hồ Chí Minh,….
- Mỗi đoàn viên, hội viên, thanh niên, sinh viên cần phải xác định rõ trách nhiệm của mình đối với Tổ quốc, với Đảng và nhân dân, sẵn sàng xung phong cống hiến hy sinh vì sự nghiệp chung của đất nước.
- Sinh viên cũng cần phải dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, nỗ lực hết sức mình để hoàn thành nhiệm vụ và không được né tránh, không ngừng học tập rèn luyện. Và không được sợ khổ, sợ khó, cần phải khiêm tốn, dũng cảm, thật thà,…
- Với nhà trường, gia đình là những tổ chức, là nơi tiếp xúc nhiều và nắm rõ, hiểu rõ tình hình của sinh viên hơn nên cần phải quan tâm, giáo dục, nhắc nhở sinh viên thường xuyên và đúng cách,…
Hy vọng với những thông tin chia sẻ trên dây Luật Minh Khuê đã giúp các bạn hiểu rõ hơn về tầm quan trọng, giá trị của việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh đối với thế hệ trẻ nói chung và đặc biệt là thế hệ sinh viên ngày nay.
