Bài viết nhằm cung cấp những thông tin hiểu biết chung cho quý thầy cô, các bạn sinh viên theo hướng dẫn của Tạp chí Y Dược học – Trường Đại học Y Dược Huế về phân biệt sốt xuất huyết và Covid -19.
Sốt xuất huyết và Covid-19 là các bệnh truyền nhiễm do virus gây ra, có các triệu chứng lâm sàng, cận lâm sàng và yếu tố dịch tễ tương đồng như sốt, đau toàn thân, ớn lạnh, buồn nôn gặp ở mọi lứa tuổi nhưng hai bệnh có những điểm đặc trưng riêng về yếu tố dịch tễ, đường lây truyền, diễn biến bệnh.
Virus Dengue là tác nhân gây ra bệnh sốt xuất huyết, truyền từ người bệnh sang người lành thông qua vector truyền bệnh là muỗi vằn Aedes aegypti. Do đó, sốt xuất huyết thường gia tăng vào mùa mưa, vì đây là thời điểm thuận lợi cho muỗi vằn phát triển. Sau khi bị muỗi vằn có mang virus Dengue chích, thời gian ủ bệnh trung bình 5-7 ngày, triệu chứng sốt cao đột ngột và liên tục có thể lên đến 40 – 410C gây ra các cơn co giật kèm theo phát ban, các chấm xuất huyết dưới da, chảy máu chân răng hoặc chảy máu cam. Diễn tiến bệnh nặng hơn là nôn liên tục, nôn ra máu, giảm tiểu cầu, xuất huyết nội tạng, suy đa cơ quan và thậm chí là hôn mê.
Bệnh viêm đường hô hấp cấp do virus SARS-CoV-2 (Covid-19), lây qua đường hô hấp do tiếp xúc giọt bắn khi ho, hắt hơi, nói chuyện hoặc tiếp xúc gần, cầm nắm đồ vật hay chạm vào bề mặt đã dính giọt bắn của người bệnh rồi tiếp xúc với niêm mạc mắt, mũi, miệng mà không sát khuẩn tay. Sau khi phơi nhiễm với tác nhân gây bệnh, thời gian ủ bệnh trung bình là 4-7 ngày, ngoài yếu tố dịch tễ có tiếp xúc với người mắc bệnh còn có biểu hiện viêm đường hô hấp như ho, khó thở kèm theo mất khướu giác, vị giác, nặng hơn là viêm phổi và suy hô hấp, sốc nhiễm khuẩn, bão Cytokine, hình thành huyết khối dẫn đến tai biến, đột quỵ.
Cách phòng chống:
Sốt xuất huyết: Thường xuyên vệ sinh nhà cửa nhất là những nơi đọng nước để tránh muỗi sinh sản, mặc quần áo che kín để tránh muỗi đốt, ngủ màn và dùng thuốc xịt chống muỗi. Về chế độ ăn, người bệnh có thể ăn cháo loãng với muối, canh, rau xanh, uống nước sôi để nguội, nước trái cây (nước cam, chanh) hoặc oresol để bù nước và điện giải. Khẩu hiệu “Không có muỗi vằn, không có loăng quăng, không còn sốt xuất huyết” chỉ phát huy tác dụng khi người người, nhà nhà, ngành ngành thực hiện đồng bộ, có biện pháp tốt nhất để phòng tránh dịch bệnh sốt xuất huyết.
Covid-19: Tiêm phòng vắc xin đầy đủ với phương châm “Cần phải tổ chức các lực lượng công an, y tế đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng người, tận dụng hệ thống công nghệ thông tin, huy động đoàn thể để nắm được tất cả những ai chưa được tiêm vaccine”, đeo khẩu trang, khử khuẩn, hạn chế tập trung đông người, giữ khoảng cách an toàn khi tiếp xúc, thường xuyên rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn. Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng trong khẩu phần ăn, tăng cường bổ sung nước và uống vitamin C để nâng cao sức đề kháng, hạn chế thực phẩm đóng sẵn, đồ hộp hoặc đồ ăn nhiều dầu mỡ, nước uống có gas. Ngoài ra, việc giữ gìn vệ sinh cá nhân cũng rất quan trọng như: xịt rửa mũi, súc họng với nước muối sinh lý, tập thể dục đều đặn giúp cho cơ thể có đủ sức khỏe để chống lại bệnh tật.
Trong bối cảnh dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp, khi có các dấu hiệu bất thường nên đến các trung tâm y tế để kiểm tra và khám sàng lọc. Vì các triệu chứng rất dễ nhầm lẫn nên để chẩn đoán phân biệt giữa sốt xuất huyết và Covid-19, cần làm các xét nghiệm về bạch cầu, tiểu cầu, CPR, tốc độ lắng máu hoặc có thể làm thêm các xét nghiệm về thời gian đông máu, thời gian máu chảy khi có nghi ngờ bị sốt xuất huyết. Ngoài ra, trong trường hợp có các dấu hiệu lâm sàng của Covid-19 nhưng không có các yếu tố dịch tễ thì hình ảnh CT scanner rất cần thiết để sàng lọc những ca nghi nhiễm Covid-19 này.
———————————-
https://vncdc.gov.vn/cach-phong-benh-sot-xuat-huyet-nd13564.html
http://www.pasteurhcm.gov.vn/news/benh-sot-dengue-sot-xuat-huyet-dengue-94.html
http://benhnhietdoi.vn/chuyen-de/chi-tiet/sot-xuat-huyet-nguyen-nhan-trieu-chung-va-cach-dieu-tri/9
ThS. Từ Minh Thành – Khoa Kỹ thuật xét nghiệm y học
